Τι ρόλο παίζουν τα άλατα σε μια τοιχοποιία και πως σχετίζονται με την υγρασία;
Η παρουσία αλάτων που απορροφώνται από τις πορώδεις τοιχοποιίες όταν αυτή προέρχεται από την υγρασία έχει καταστρεπτικές συνέπειες, που δημιουργούν μεγάλα προβλήματα σε όσους ασχολούνται με την ανακαίνιση παλαιών ή διατηρητέων κτιρίων.
Τα άλατα που υπάρχουν σε μια τοιχοποιία μπορούν να χωριστούν σε 2 κατηγορίες:
- Αυτά που υπάρχουν εκ φύσεως μέσα στα οικοδομικά υλικά
- Αυτά που παρασύρονται στην τοιχοποιία μέσω της υγρασίας
Η δεύτερη κατηγορία αλάτων είναι αυτή που θα μας απασχολήσει στο συγκεκριμένο άρθρο. Αν υποθέσουμε πως αφαιρούσαμε εντελώς από την εξίσωση τον παράγοντα “άλατα” και είχαμε απλά έναν τοίχο με υγρασία (καθαρό νερό), αυτό που θα παρατηρούσαμε θα ήταν μια νοτισμένη επιφάνεια, που κατά διαστήματα και ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες, θα στέγνωνε εντελώς, χωρίς να προκαλείται καμία φθορά στο σοβά, τη βαφή και τα υπόλοιπα οικοδομικά υλικά. Μη ξεχνάμε πως κατά την κατασκευή του τοίχου υπάρχει μια ποσότητα υγρασίας, η οποία εξατμίζεται, χωρίς να προκαλεί φθορές.
Επιπλέον, μια ποσότητα υγρασίας στο εσωτερικό του τοίχου είναι απαραίτητη για να διατηρούνται οι συγκολλητικές ιδιότητες των υλικών. Αυτό λοιπόν που θα πρέπει να μας προβληματίζει περισσότερο από την παρουσία του νερού στον τοίχο είναι τα άλατα που συμπαρασύρονται κατά την είσοδό του στην τοιχοποιία. Αυτά είναι που προκαλούν τη διάβρωση, την αλλοίωση και τη γήρανση των υλικών. Ως άμεσο σύμπτωμα παρατηρούμε τα φουσκώματα στο σοβά και τη βαφή και στη συνέχεια τα βαμβακοειδή εξανθήματα αλάτων στη ζώνη εξάτμισης της υγρασίας όπου και εναποτίθενται τα άλατα. Όσο τα άλατα είναι ενυδατωμένα δεν παρατηρείται τίποτε από τα παραπάνω, πέρα από λεκέδες υγρασίας.
Όταν όμως τα άλατα στεγνώνουν και κρυσταλλοποιούνται, αυξάνουν τον όγκο τους μέχρι και 14 φορές!
Το φαινόμενο αυτό προκαλεί τεράστιες πιέσεις στα οικοδομικά υλικά. Αρχικά, θυσιάζεται το επίχρισμα (σοβάς) το οποίο φουσκώνει και αποκολλάται. Εάν απουσιάζει ο σοβάς ή έχει αποκολληθεί, τα πράγματα γίνονται πιο σοβαρά, διότι τα άλατα διαβρώνουν και αποσαθρώνουν την τοιχοποιία. Αυτό, όπως γίνεται αντιληπτό έχει συνέπειες όχι μόνο στην όψη αλλά και στη στατικότητα του κτιρίου.
Συνεπώς, διαπιστώνουμε πως η απλή συγκάλυψη των συμπτωμάτων δεν αρκεί επ’ ουδενί για την προστασία του κτιρίου. Τα πιο “επιθετικά” προς την τοιχοποιία άλατα (χλωριούχα, νιτρικά, θειικά) πρέπει να απομακρύνονται από αυτήν.
Η αντιμετώπιση των αλάτων είναι μια ιδιαίτερα απαιτητική διαδικασία, που σίγουρα δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με απλές επαλείψεις και ημίμετρα. Οι τρόποι αντιμετώπισης συνοψίζονται στα παρακάτω:
- Χρήση αδρανοποιητή αλάτων απ’ευθείας στην τοιχοποιία, αφού καθαιρεθεί ο παλιός, γεμάτος άλατα σοβάς.
- Χρήση του ειδικού επαλειφόμενου WESTOX COCOON που έχει την ιδιότητα να έλκει τα άλατα επάνω του και στη συνέχεια αφαιρείται από την τοιχοποιία εύκολα σαν χαρτί.
- Εγκατάσταση συστήματος Ηλεκτρώσμωσης, σε περιπτώσεις ανερχόμενης υγρασίας εδάφους, για αντιστροφή της πορείας του νερού, άρα και αντιστροφή της πορείας των αλάτων, από τις τοιχοποιίες προς το έδαφος.
Σημειώνεται ότι η απλή αντικατάσταση σοβά δεν επαρκεί. Τα άλατα μπορεί να φαίνονται μόνο εκεί αλλά υπάρχουν σε μεγάλες συγκεντρώσεις και στο εσωτερικό του τοίχου. Με την τοποθέτηση νέου σοβά τα άλατα θα μεταφερθούν σε αυτόν που θα τα έλξει σαν σφουγγάρι.
Επιπλέον, η χρήση μονωτικών υλικών που θα σφραγίσουν την τοιχοποιία δεν είναι ενδεδειγμένη λύση. Το νερό και τα άλατα θα βρουν δίοδο για να εκτονωθούν σε άλλα σημεία της τοιχοποιίας. Ενδεικτικά αναφέρουμε πως η πίεση που μπορεί να ασκηθεί από τη διόγκωση των αλάτων φτάνει τους 2 τόνους ανά τετραγωνικό εκατοστό!
Συμπερασματικά, το πρώτο βήμα για την επίλυση προβλημάτων υγρασίας μπορεί να είναι η αφύγρανση, όμως το σημαντικότερο είναι σίγουρα η αντιμετώπιση των αλάτων.